Hiç kimse tek başına bir ada değil, herkes anakaranın parçasıdır... J.DoneKriz olmadığı zaman, perakendenin neredeyse keyfine diyecek olmuyor desek, yeri var. Yasa Tasarısı her boyutuyla gündemde yer almaya devam ediyor. Hükümet, yerel zincirler, ulusal zincirler, alışveriş merkezleri, bakkallar odası ve dernekler derken, açıklamalar birbiri ardına geliyor. Perakende daha çok yerel, ulusal ve alışveriş merkezleri üçgeni içerisinde temsil ediliyor gibi. Yerel zincirlerin temsil gücü olan PERDERlerin ve Türkiye Perakendeciler Federasyonunun kurulması ile güçlenmeleri, seslerini her yerde duyurabilmeleri bugünün bilinen bir gerçeği. İşte bu tartışmaların içerisinde gelen bir açıklamaya değinmek istiyorum aslında. Hatipoğlu Grup Yönetim Kurulu Başkanı Selamet Aygün, açıklamasında bir tespitte bulundu: Yerel zincirler ulusallar ile aradaki farkı kapatıyor. Bence, doğru bir cümle bu. Uzun süredir belli çevrelerde de dile getiriliyor. Ancak her şeyden önce perakendenin gelişiyor olması, görüşün güzel yanları içerisinde yer alıyor. Ulusallar dendiğinde akla isimler, mağazalar, formatlar ve belli iş sistemleri geliyor. Mağazaların sayısı oldukça kabarık ise de firma sayısı iki elin parmakları kadar. Yerel zincirler dendiğinde ise isimler, bölgesel adlar, toplamdaki sayılar ve aralarındaki sistemsel ve yönetimsel farklar akla geliyor ilk olarak... İşte Selamet Beyin görüşünde katılmadığım nokta; yerel zincirlerin hangileri bu farkı kapatıyor? Hangileri kapatma aşamasında? Hangileri yolun başında? Muhtemelen kendisi de bu görüşün içerisinde bunu kastetmiştir. Başka bir açıdan bakacak olursak -örneğin rekabet açısından-; ulusallar hem kendi içlerinde hem de yerel zincirlerle, yerel zincirler ise hem kendi içlerinde hem de ulusallarla rekabet edecek. Geçmiş dönemlere göre değişken olan bir nokta da burası bence. Ulusalların kendi aralarındaki rekabete, bugün daha fazla eklenen yerel zincir olması! Bunun diğer versiyonunda önceleri daha çok olan ulusal zincir sayısının satın almalar ile daha aza indirgendiği gerçeği ile o dönem daha az olan yerel zincir etkinliğinin bugün daha fazla öne çıkması şeklinde yorumlayabilirim. Bir süredir ülkemize hiper veya süpermarket formatında yeni bir uluslararası zincir gelmedi. Teknoloji market, yapı market ve kozmetik mağazacılık konusunda ise yeni oyuncularla tanıştık. Bu bağlamda konuyu terazinin kefelerine koyarak tartmak misali devam edecek olursak, yerel ile ulusal zincirlerin güçlü ve zayıf yanlarının bir kıyaslamasını yapmaya çalışmak sanırım pek de yersiz olmayacak. Ancak bunu bir SWOT analizi şeklinde irdelemek ise bana bir noktada hak ile haksızlık kararsızlığına neden olmak şeklinde bir anlam yükledi. Bu tür bir analizin farklı formatlar ve disiplinlerdeki değişkenlikleri içermesi nedeniyle öncelikle ana kriterleri anımsamakta yarar görüyorum.· İnsan kaynakları· Satın alma· Mağaza standartları· Ar-Ge · Eğitim· Bütçe· Lojistik· Bilgi işlem · Reklam· Müşteri kartı· Yönetim sistemleri· ISO ve diğer kalite yönetim sistemleri ilk akla gelen disiplinler. Bu bağlamda ulusal ve yerel zincirlerin temel disiplinlerine değinmek gerekirse; Ulusal zincirler:Fırsatlar: · Artan satın alma gücü· AVM içerisinde mağaza açma· Zincir satın alma · Buna paralel lokasyonlarda etkinleşme Tehditler:· Yüksek beklentiler· Artan mağaza sayısına karşın personel standartlarında zorluk· İş yapmayan AVMlerin getirdiği ek yük· Özellikle kriz gibi durumlarda yönetici kaybıGüçlü yanlar:· Bütçe· Ar-Ge faaliyet ve yatırımları· Mağazaların standardizasyonları · Ulusal basında ve ulusal kanallarda reklam verme· Eğitim· Kalite yönetim sistemleriZayıf yanlar:· Yerel zincirlere karşı rekabette zorluk· Bazılarında lojistik· Tedarikçi firmalar ile anlaşma koşullarının giderek ağırlaşmasıYerel zincirlerFırsatlar:· Bölgeyi tanıma· Bayii ve toptancılar ile ilişkiler · Eğitim· Yerel zincir veya mağaza satın almaTehditler:· Kendi aralarındaki rekabetin çokluğu · Artan şubeleşme neticesinde personel standartlarında zorluk· Artan mağaza sayısına paralel, yöneticilerle zayıflayan ilişkiler· Patron ya da aile üyelerinin başarı veya başarısızlığı Güçlü yanlar:· Hızlı karar alma· Yönetici ve çalışanlar ile kurdukları bağ· Lokasyon seçimi· Mülkiyet alma· Artan satın alma gücüZayıf yanlar:· Ar-Ge · Mağaza standardizasyonu · AVMlerde olmama· Güven zorluğu· Bazı yerlerde başarıya bakılmaksızın her aile üyesinin görev almasıYukarıdaki satırlarım, hiç bir kurum ve kuruluş baz alınarak yazılmamıştır. Tek ve değişmeyen amacım; ülkemin perakendeciliğinin güçlenmesidir.