Öncelikle ne olduğundan çok ne olmadığı ile başlamak istedim. Çünkü ne olup olmadığı kadar, etkileri ile doğru ve yerinde kullanımı bir o kadar önem taşıyor. 

• Motivasyon ödül değildir.
• Rüşvet değildir.
• Sadece verilen ücret değildir.
• Bir tehdit unsuru olarak ele alınmamalıdır.

Motivasyon bir benimsetmedir. O halde gereksinimlerine ve olası sonuçlarına bir göz atalım.
Mağazacılıkta motivasyon, önemli gereksinimler içerisinde yer alıyor. Mağazacılıkta ekip çalışmasının öneminden söz ediyoruz ve uyguluyoruz, karlılık ve verimlilik gibi çok önemli kriterleri ustaca ele alıyoruz ya da almaya çalışıyoruz ve doğallıkla da müşterileri “Kral” ilan ediyoruz. Ediyor ve yapıyoruz yapmasına da birçok noktada kişilerin gerekli motivasyonu göz ardı ediliyor veya edilebiliyor. Bu durumda kişi kendi kendini motive edebilirse edebiliyor ancak. Peki, bu kasıtlımı yapılıyor? Elbette hayır. Mağazanın “coğrafyası ve iklimi” bunu zorlaştırıyor veya öncelikler içerisinde bazı zamanlarda daha geri sıralarda yer alabiliyor motivasyon.

O halde ( birçok yeri tenzih ederek söylüyorum) motivasyonun önündeki zorlukları ve olası problemlerin nedenlerini irdelemeye çalışalım.
• İş yoğunluğu nedeniyle oluşan stres
• Zaman baskısı
• Aşırı baskı
• Ekipteki değişimin fazlalığı
• Eğitim eksikliği
• Net olmayan kriterler
• Yöneticinin motivasyon eksikliği

Yöneticiler motive eden kişi olarak kabul edilir ama unutmamalıyız ki yöneticiler de motive edilmek ister. Elbette yöneticinin kişisel yapısı, uzmanlığı, işte geçirilen süre, kişinin kendini iyi tanıması ve yöneticilik görevinin getirdiği gereklilikler bir araya gelir ve ekip bir şekilde motive edilebilir. Yeri gelmişken önemli bir noktaya daha değinmek istiyorum. Kişi ister yönetici olsun, ister olmasın doğallıkla kendini motive edebilir ve etmelidir de. Birey kendini herkesten daha iyi tanıyacağı için, kendi motivasyonunu en iyi şekilde yönetebilir. O halde neden gereksinim duyarız motivasyona?

Motivasyonun etkin şekilde yönetimi, hedeflerimize ulaşmada kişisel potansiyelimizi iyi bir şekilde kullanabilme olanağı verir. Bu nedenle kendi performansımızı yükselterek hedeflerimize ulaşmamız açısından önem arz eder. Bu konu astların performansları açısından da ele alındığında, buna dokunan, astlarını iyi tanıyan yöneticilerin bu durumda daha iyi sonuçlar aldıklarını iyi bilir ve inanırım. Mağazacılıkta inanmanın ve inandırmanın önemini de bildiğim gibi. Bazı hedeflerde yaşanmaz mı bu? “Bu iş bizi aşar”, “hayatta başarımayız biz bunu”, “müdürün kendi bile inanmıyor, ben inansam ne olacak”, “adam sende”, “nasıl olsa B ve D mağazaları bizi gene geçer”.

Motivasyonu olumsuz etkileyen iç ve dış etkenleri kısaca hatırlayalım:
• İstenilen satışın yapılamaması
• Rakiplerin ve diğer mağazaların gerisinde kalmak
• Ekip içinde yaşanan sorunlar
• Çalışma koşulları
• Hedeflerin çok yüksek olması
• Adil ve net olmayan kriterler
• Süreci iyi yönetememe ve yanlış politikalar
Kişisel etkenlerin bazılarına değinmek gerekirse:
• İşte ve/ veya mağazada yaşanan memnuniyetsizlikler
• Kişisel beklentilerin karşılanmayışı
• Aşırı stres ve buna paralel “ne yapsam yaranamıyorum” inancı

Bu bağlamda motivasyonun önemli gerekliliklerini özetleyelim:
• İyi yönetim
• Ekibi iyi tanıma
• Kişisel ödüller
• Primler
• Özel günleri kutlama
• Ekip içi aktiviteler
• İyi bir iletişim

Hedeflerden genelde beklenen sonuçların özetlerine gelince;
• Hedefleri tutturmak
• Buna paralel satışları artırmak
• Müşteri memnuniyeti
• Buna paralel yeni müşteriler kazanmak

Unutmamalıyız ki kendi motive olmayan bir yöneticinin ekibi motive etmesi zordur. Mağazacılıkta motivasyon ile ilgili örnekler ve uygulamalar bir hayli çok. Elbette sadece ücret veya motive edici cümlelerle bakılmıyor konuya. Kişilerin asıl ve rutin işlerini yapmaları için ek teşviklere ne gerek var? Doğru yok, ama motivasyona gerek var diyorum.  Beklentilerin her geçen gün artığı perakendecilikte bu ve buna benzer konuların önemi daha çok hissedilmeye başlandı. Nedenleriyle ilgili daha fazla örnek vermektense konu ile ilgili bir söz ile bitirmek istiyorum. “İçinizdeki motivasyon ateşini canlandırmazsanız patronunuz sizi yakar” (Vince Lombardi)  
       
“Başarı; fikir ve motivasyonun birleşimiyle oluşur.” 
                                                                                                                                           Thomas J. Watson