Röportaj: Onur Kaya

1955 yılından bu yana tüketicilere hizmet ediyor ve evlere konuk oluyorsunuz. O günden bu güne Tamek nasıl bir yol kat etti?

Yüzde 100 Türk menşeli gıda üreticisi olan Tamek, kuruluş tarihi olan 31 Mart 1955’ten bu yana, tam 63 yıldır ilk günkü heyecanı ve yenilikçi ruhu ile faaliyet gösteriyor. Tamek’in gıda ve meyve suyu kategorilerindeki başlıca ürün grupları içerisinde; meyve suyu, reçel, haşlanmış gıda, hazır yemek (konserve), mısır, turşu, sos, salça-domates ürünleri, bezelye ve garnitür yer alıyor. Tamek’in gıda ve meyve suyu kategorisinde, tazelik, kalite ve lezzetten ödün vermeden iç pazarda Tamek markası ile tüketicilere sunduğu 267, ihracatta ise 111 adet, toplam portföyünde Tamek markası ile 378 ürünü yer alıyor. Tamek, ilklerin üreticisi olarak bilinen bir marka. Türk gıda sektörünü birçok yenilikle tanıştıran Tamek tarafından üretilen ilkler arasında; Türkiye’nin ilk ketçap ve mayonezi, ilk hazır yemek ve dolması, ilk haşlanmış bakliyatı, ilk diyabetik reçeli, ilk teneke kutu meyve suyu, ilk karton kutu salçası, ilk katkısız ve koruyucu içermeyen konserve ürünleri bulunuyor. Tamek, Türkiye genelinde Karacabey, Kızıksa ve Salihli’de bulunan 3 fabrikasında toplam bin 100 çalışanıyla üretim yapıyor. Meyve suyu ve gıda olarak birlikte bakıldığında Tamek’in üretim kapasitesi yıllık 338 bin ton, bu kapasitenin de yüzde 67’si aktif olarak kullanılıyor.

Birçok gelişmeye gebe olan Türkiye’de 2018’in ilk yarısını geride bıraktık. Sizin için nasıl bir yarıyıl oldu? Hedeflere, planlamalara ulaşıldı mı?

Tamek, kuruluşundan bu yana istikrarlı bir büyüme içerisinde oldu. Bugün de bulunduğumuz tüm kategorilerde büyüyoruz ve mevcut pastadaki payımızı artırıyoruz. Tamek, faaliyet gösterdiği tüm kategorilerde ilk 3 içerisinde yer alıyor. Tamek’in performansına rakamlarla bakmak gerekirse; 2017 yılında, 2016’ya kıyasla ciroda yüzde 20’lik artış yaşadık. Tamek’in 2015 yılından bu yana sergilediği performansa baktığımızda ise, 2017 yılında, 2 yıl öncesine oranla ciroda yüzde 40’lık büyüme kaydettiğini görüyoruz. Planlarımıza göre, 2018 yılı sonunda, 2015 yılına oranla toplamda yüzde 67’lik bir büyüme kaydetmiş olacağız. İlk yarıyılda da bu hedefimizi gerçekleştirme yolunda ilerliyoruz.

Özellikle içecek kategorisi için yaz ayları oldukça hareketli geçiyor olmalı. Tamek olarak yaz aylarına nasıl hazırlanıyorsunuz?

Son yıllarda tüketicilerde sağlıklı yaşam ve buna bağlı olarak iyi beslenme, daha aktif olma gibi trendler gözlemleniyor. Özellikle yaz ayları yaklaştıkça, sağlıklı beslenme ve sağlıklı içecekler tüketme eğiliminde artış gözleniyor. Tamek olarak, tüketicilerin bu yöndeki hassasiyetini dikkate alarak, meyve suyunda, form/sağlık segmentini inşa etme kararıyla, “Tamek Zinde” alt markalı form sağlık ürünlerini Mart ayında, 4 farklı çeşidiyle pazara sunduk. Temmuz ayında bu segmente ilave edeceğimiz 3 yeni ürünle, meyve suyunda form/sağlık segmentinde toplam 7 ürünlük bir gama erişmiş olacağız. Tamek Zinde serisi piyasaya çıktığı ilk andan itibaren, Türkiye genelinde, tüm ulusal ve yerel marketlerde listelendi ve tüketicinin yoğun ilgisi ile karşılaştı. Tamek Zinde ailesi ile iyi beslenmeyi ve zinde kalmayı destekliyoruz. Tamek Zinde Detox’un içeriğindeki sebzeler ve meyveler, vücuttaki toksin ve ödemlerin atılmasına yardımcı oluyor. Tamek Zinde Vitaminli Meyveli İçeceğin içeriğindeki B vitaminleri ise, zihinsel ve fiziksel sağlığı güçlendirmeye destek oluyor. Üstelik Tamek Zinde serisi, ilave şeker ya da tatlandırıcı içermiyor.

Tüm ürünlerinizde toprağa, doğaya kesinlikle dokunuyorsunuz. Çiftçilerle ilişkisi nasıl Tamek’in?

Tamek’in özelliklerinden biri uzun yıllardır sözleşmeli tarıma verdiği önem. Gıda sanayinde meyve ve sebzelerin tazeliği kadar hangi koşullarda yetiştirildikleri de büyük önem taşıyor. Çiftçilerle kontrollü tarım uygulamasına geçen ilk gıda firmalarından biri olan Tamek, bu uygulama sayesinde hem üretim zincirini denetliyor hem de sağladığı alım garantisi ile Türk çiftçisine destek oluyor. Türkiye’nin en büyük sözleşmeli tarım ağlarından birine sahip olan Tamek, çiftçilere ihtiyaç duydukları fideden tarla / bahçe bakımına kadar, ekimden hasada her konuda yardımcı oluyor. Bu sayede tarladan fabrikaya üretimin her sürecini denetim altında tutmasının yanısıra, işlediği 260 bin ton yaş sebze meyve ile sözleşmeli alım yaptığı yaklaşık bin çiftçi ailesinin geçmişten bugüne gelişimine ve geçimine destek oluyor. Bu destekle önemli bir sosyal sorumluluk projesini yürüten Tamek, alım garantisi ile çiftçilerin; “bir sonraki sene ürünümü kime satacağım” sorusunun yanıtı oluyor. Ayrıca Tamek, bu politikasıyla, yurt dışından alınan konsantreler yerine yüzde yüz yerli ve doğal meyveleri anlaşmalı çiftçilerinden alarak en taze halleriyle üretip ambalajlıyor.

Çokça tartışılan ithalat konusu ülkemizin sürekli gündeminde. Siz bu konuda nasıl bir yol izliyorsunuz? Sizce bu konuyu kendi içimizde çözmemiz için neler yapmalıyız?

İthalat Tamek için bir gündem maddesi değil. Tabi ki, iklim şartları nedeniyle Türkiye’de yetişmeyen birkaç meyveyi zorunlu olarak ithal ediyoruz ancak, üzerinde konuşulacak rakamlar değil. Tamek olarak ihracata ağırlık veriyoruz. Aralarında Japonya, Amerika, Almanya, İngiltere, Fransa ve Afrika ülkelerinin de bulunduğu 57 ülkeye aktif ihracatımız var. 2016 yılını az ithalat, çok ihracat yapılacak bir yıl olarak görüp buna göre hareket ettik. 2017 yılında da benzer düşünce ile mevcut pazarlarda, mevcut  ve yeni ürünlerimizle ihracatımızı yüzde 51 arttırdık. İhracattan rakamsal olarak bahsetmek gerekirse; 2017’yi 20 milyon dolar ciro ile kapattık. 2018 hedefi ise 25 milyon dolar.  ABD, Japonya, Avustralya, Kanada, Danimarka, Almanya gibi ülkelerde satışlarımızı arttırmaya çalışıyoruz. Üretimimizin yüzde 16’sını ihraç ediyoruz. Hemen hemen tüm pazarlarımızda ağırlıklı meyve suyu satıyoruz. İhracatta gıda grubu ürünlerimizin payını da arttırmak için çalışmalar yapıyoruz.

Türk halkının meyve suyu tüketimini göz önüne aldığımızda globalde nasıl bir yere sahibiz? İçecek tüketimi özelinde nasıl bir tüketici Türk tüketicisi?

Bahsetmiş olduğum sağlıklı yaşam trendi sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada oldukça yaygın. Bu da tüketicilerin gazlı / şekerli içeceklerden uzaklaşmasına, doğal ve katkısız ürünlere yönelmesine neden oluyor. Daha doğal içerikler, katkısız, organik, doğal tatlandırıcılı stevyalı ve düşük kalorili ürünler raflarda daha fazla yer bulmaya başlayacak. Tüketicinin formda ve zinde kalma ihtiyacını destekleyecek temiz içeriğe sahip gıda ve içecekler çoğalacak. Tüm bu sağlıklı yaşam trendinin yanısıra, bu trendi benimseyen tüketicilerin oldukça yoğun tempoda olduğunu da unutmamak gerekiyor. Tüketiciler hem iyi beslenmek hem zinde kalmak hem de bunu sağlayacak ürünlere pratik bir şekilde ulaşmak istiyor. Kimse işten çıkıp koşturarak eve gitmek, kendisine bir detox içeceği hazırlamak istemiyor. Tüketicinin ihtiyacı olan; bu ürünü rafta bulabilmek, pratik bir şekilde tüketip gününe devam etmek. Biz de Tamek Zinde markası altındaki ürünlerimiz ile bunu sağlıyoruz. Günlük hayatın koşturması sırasında hem formda kalmalarına yardımcı hem zinde tutacak hem de çantalarına atıp kolaylıkla taşıyabilecekleri pratiklikte bir ara öğün sunuyoruz. Gıda tarafında da aynı tutum var. Tüketiciler hem sağlıklı yiyecekler tüketmek hem de bu yiyecekleri hazırlamak için zaman kaybetmek istemiyor. Tamek’ın gıda kategorisindeki ürünleri bu noktada da tüketicilere, sağlıklı, lezzetli ve pratik bir alternatif oluyor. Meyve suyu tarafına dönecek olursak, bir araştırmadan bahsetmek istiyorum. Yapılan Ipsos Hane Tüketim Paneli pazar araştırmalarına baktığımızda,  2017 yılında meyveli içecek kategorisinin bir önceki yıla oranla tonajda yüzde 29, ciroda ise yüzde 36 büyüdüğünü görüyoruz. Aynı dönemde Tamek’in meyveli içecek kategorisindeki büyümesi ise yüzde 321 oldu. Başka bir tabirle, Tamek, toplam pazar büyümesinin yüzde 24’ünü tek başına sağladı. Bunun nedeninin de tüketicilerin Tamek markasına duyduğu güvenin yanı sıra lezzetli ürünler sunması olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.